လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉတေႃႇတႆး

တႅမ်ႈ- ၸၢႆးၽူင်းၶွင်ႇ

            ၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ မၼ်းၵွၺ်းပဵၼ်လွင်ႈတၢင်းႁဵတ်းသၢင်ႈ တႃႇႁႂ်ႈၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းမၼ်ႈၵိုမ်းၵွၺ်း။ တႃႇ ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း ႁဝ်းတေမၼ်ႈၵိုမ်းၵႂႃႇၼၼ်ႉ တၢင်းဝူၼ်ႉႁဝ်း၊ တၢင်းယုမ်ႇႁဝ်း၊ လွင်ႈဝႆႉၵႃႊၶၼ်ႁဝ်း၊ တၢင်းႁဵတ်းႁဝ်း ၵူႊ လွင်ႈလွင်ႈၼႆႉ တၵ်းလႆႈတူၵ်းသူႇထိုင်ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းလီလိူဝ်တႆးတင်းသဵင်ႈ။ လူဝ်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း တိူဝ်းလီလိူဝ်မႃး၊ တိူဝ်းၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႃး၊ တိူဝ်းၶိုတ်းၵၢပ်ႈမႃး၊ တိူဝ်းမူႈယႂ်ႇမႃး၊ တိူဝ်းမီးလွင်ႈႁူမ်ႈလူမ်ႈမႃး၊ တိူဝ်းၽွမ်ႉၵၼ်မႃး၊ တိုဝ်းၵတ်း ယဵၼ်မႃး၊ တိူဝ်းၼိမ်သဝ်းမႃး၊ တိူဝ်းမၢၵ်ႈမီးမႃး။ လၢႆးႁဵတ်းသၢင်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈလႄႈဝႃႈ မၼ်းလမ်ႇလွင်ႈၽွၼ်းလႆႈ မၼ်းၵွၺ်း ပဵၼ်ပိူင်လူင်။ လွၵ်းလၢႆး၊ တၢင်းႁဵတ်း၊ ၽိင်ႈထုင်း၊ တၢင်းယုမ်ႇယမ် ဢၼ်မၼ်းဢမ်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈတႆးလီလိူဝ် မႃးၼၼ်ႉ တၵ်းလႆႈလႅၵ်ႈလၢႆႊ တၵ်းလႆႈလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉပႅတ်ႈယဝ်ႉ။ 

ၽိုၼ်ၶူၵ်ႇၵေႃတႆး - ၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉတေႃႇတႆး

လုတ်ႇၽိုၼ်လိၵ်ႈလူင်းတီႈၼႆႉ

                  ၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မၼ်းပဵၼ်ပၢႆးဝူၼ်ႉထၢၼ်ႈသုင် ၵူၼ်းၸိူဝ်းမီးပၢႆးဝူၼ်ႉဢၼ်ၶမ်ယူႇတီႈ “ၵဝ်” ၵွၺ်းၼၼ်ႉ  ဢမ်ႇၸၢင်ႊႁဵတ်း လႄႈ ဢမ်ႇၶႂ်ႈႁဵတ်း။ မၼ်းပဵၼ်တၢင်းဝူၼ်ႉ ဢၼ်ႁၼ်လႆႈၵႂၢင်ႈယႂ်ႇ ႁူမ်ႈထိုင် ၵူၼ်းၵူႊၵေႃႉ ၼႂ်းၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းၼၼ်ႉၼၼ်ႉ။ ၽူႈၸိူဝ်းဢမ်ႇဝူၼ်ႉပူၼ်ႉလႆႈ တူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇၸၢင်ႊႁဵတ်း လႆႈ။  ၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈ လွင်ႈတၢင်းဢၼ်လႆႈႁဵတ်းပၼ် “ပိူၼ်ႈ”လၢႆလၢႆ၊ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈပိူၼ်ႈ မၼ်း ၵွၺ်းပဵၼ် “ႁဝ်း” ဢၼ်ႁူမ်ႈပႃး “ၵဝ်” ၵူႊၵေႃႉၵေႃႉၼၼ်ႉမႃးႁူမ်ႈၵၼ်ဝႆႉၵွၺ်း။ ၵွပ်ႈၼၼ် မိူဝ်ႈၽွင်းၵဝ်လႆႈ ႁဵတ်း ပၼ်တႃႇၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းယူႇၼၼ်ႉ မၼ်းၵေႃႈပဵၼ်ၼင်ႇႁဵတ်းပၼ်တႃႇၵဝ်ပႃး။ ႁဝ်းလႆႈပဵၼ်ၵူၼ်းမႃးၼႆႉ ႁဝ်းမီးတၢင်း လူဝ်ႇလၢႆလၢႆထၢၼ်ႈဝႆႉ မၼ်းတႄႇတီႈတၢင်းလူဝ်ႇသုၼ်ႇတူဝ်ၵဝ်၊ မုင်ႉႁေႃႁိူၼ်းၵဝ်၊ တူင်ႇၵူၼ်းၵဝ်၊ ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းၵဝ် လႄႈ ၶိူဝ်းၵူၼ်းၵဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ပေႃးၵဝ်ဢမ်ႇလီ၊ ဢမ်ႇၶိုၵ်ႉ၊ ဢမ်ႇၵတ်ႉ၊ ဢမ်ႇမေႃတႄႉ တႃႇတေႁဵတ်းပၼ် တၢင်ႇသႅၼ်း ၼၼ်ႉ တေဢမ်ႇပဵၼ်ၽွၼ်းလီလႆႈ။ ၼင်ႇၼၼ် ပေႃးၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းၵဝ်ဢမ်ႇလီ တၢင်းလူဝ်ႇၵဝ် ဢၼ်ဢဝ်ထၢၼ်ႈၸိူဝ်ႉ ၶိူဝ်းႁူမ်ႈငမ်းသမ်ႉ တေၸုတ်ႈယွမ်းၵႂႃႇၵွၺ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ။ တူဝ်ႇယၢင်ႇ သုၼ်ႇၵၢၼ်ၶိူဝ်း၊ သုၼ်ႇၵၢၼ်မိူင်း၊ သုၼ်ႇၸုမ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းႁူမ်ႇငမ်းတေႃႇၵဝ် သင်ဢမ်ႇမီးမၼ်း သုၼ်ႇတူဝ်ၵဝ်ၵေႃႈၸုတ်ႇယွမ်းၵႂႃႇ။ ၼင်ႇဝၼ်း မိူဝ်ႈၼႆႉ မိူင်းႁဝ်း ပဵၼ်မိူင်းပိူၼ်ႈၵႂႃႇ၊ လိၼ်ႁဝ်းပဵၼ်လိၼ်ပိူၼ်ႈၵႂႃႇ၊ ဝၢၼ်ႈႁဝ်းပဵၼ်ဝၢၼ်ႈပိူၼ်ႈၵႂႃႇ၊ ၽိင်ႈထုင်းႁဝ်းပဵၼ်ၶွင်ပိူၼ်ႈၵႂႃႇ၊ ၵႂၢမ်းလၢတ်ႈႁဝ်း ပဵၼ်ၵႂၢမ်းလၢတ်ႈပိူၼ်ႈၵႂႃႇ။ ၸူဝ်ႊပၢၼ်ၵဝ် ဢၼ်တေလႆႈယၼ်ၼိူဝ် ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းသေ လႆႈသုၼ်ႇ ၼၼ်ႉၵေႃႈႁၢမ်းၵႂႃႇ။ ၵွပ်ႈၼၼ် ယိုင်ႈတူၺ်းသုၼ်ႇတူဝ်ၼမ်ၵႃႊႁိုဝ်ၵေႃႈ တုမ်ႉတိူဝ်ႉတေႃႇၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတၢၼ်ႇၼၼ်ႉ ယဝ်ႉ။ ပေႃးႁဵတ်းသၢင်ႈ ႁႂ်ႈၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းယိုင်ႈယႂ်ႇလႆႈတၢၼ်ႇလႂ်ၵေႃႈ သုၼ်ႇတူဝ်ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇလႆႈတၢၼ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ 

                  ပေႃးႁဝ်းလၢတ်ႈလွင်ႈၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတႆးၼႆ တေလႆႈငိၼ်းလွင်ႈယိုင်ႈယႂ်ႇတႆး ဢၼ်ၵိုၵ်းပိုၼ်း ပၢၼ်မိူင်းသိုပ်ႇမႃး ပၢၼ်သိုပ်ႇပၢၼ်၊ ၶုၼ်တႆးသိုပ်ႇမႃးၶိူဝ်းသိုပ်ႇၶိူဝ်း၊ ၽူႈထႅၼ်ႈတႆး သိုပ်ႇမႃးတူၼ်သိုပ်ႇတူၼ်ငၢႆးၼင်ႇဢလွင်း။ လႅၼ်ႊ ၵႂၢင်ႈလိၼ်တႆး ဝၢတ်ႈၵႂၢင်ႈသိူဝ်ႇထိုင်ၼမ်ႉပၢင်ႇလၢႆႇ ႁူမ်ႈပႃးမိူင်းလၢႆလၢႆမိူင်း ဢၼ်မီးၼႂ်းၽႅၼ်ႇလိၼ်လူၵ်ႈပၢၼ်မႂ်ႇ ၼႆႉ။ တူၵ်ႇထိုင်လွင်ႈယိုင်ႈယႂ်ႇတႆးၼႆ လႅပ်ႈႁၢင်ႊပဵၼ်ဢပုမ်ႇ ပုၼ်ႈတႃႇၼုမ်ႇတႆး ပၢၼ်ယၢမ်းလဵဝ်။ ယၼ်ၼိူဝ်ၸဵင်ႇ ပိူင်ၾၢင်ၶိူဝ်းသေတူၺ်းၵေႃႈ ယင်းတိုၵ်ႉလႆႈႁၼ် လၵ်းထၢၼ်မၼ်ႈၵိုမ်းယူႇႁၢၼ်ႉတေႃႇယၢမ်းလဵဝ် ၼင်ႇၽိင်ႈယူႇ သဝ်း၊ ၽိင်ႈပၢႆးမွၼ်း၊ ၽိင်ႈၵိၼ်ယႅမ်ႉ၊ ၽိင်ႈၵေႃႇၵၢႆႇ ဢၼ်မီးလွင်ႈၼပ်ႉသွၼ်ႇပႃး တၢင်းႁူႉတေႃႇလႅင်ႊလၢဝ် တင်း ၽိင်ႈတမ်းၾၢင်မိူင်းၸိူဝ်းၼႆႉ တူၵ်ႇႁႃဢမ်ႇသုတ်းလႆႈ။ ၵူၺ်းၼႃႇ ပေႃးဢဝ်ငဝ်းလၢႆးယၢမ်းလဵဝ် မႃးငမ်ႇတူၺ်းတင်း ပိုၼ်းလင်ၸိုင် ဢမ်ႇၸၢင်ႊယုမ်ႇလႆႈဝႃႈ တႆးဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ မၼ်းပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်တင်း တႆးမိူဝ်ႈၼၼ်ႉ ၼင်ႇၾႃႇမိုဝ်း တင်းလင်မိုဝ်း။ 

                  ၵၢၼ်သၢင်ႈၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတႆး လၢႆးၵဝ်ႇၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႉလႆႈယဝ်ႉဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ၶၢဝ်းယၢမ်း70 ပီႊပၢႆပဵၼ် လၵ်းထၢၼ်သၢၵ်ႈသေႇပၼ်လႆႈ။ လူဝ်ႇၸႂ်ႉလွၵ်းလၢႆးမႂ်ႇသၢင်ႈၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတႆးၶိုၼ်းယဝ်ႉ။ တၢင်းႁၵ်ႉတေႃႇတႆးၵေႃႈ လူဝ်ႇပဵၼ်တင်းလၢႆးမႂ်ႇယဝ်ႉ။ တၢင်းဝူၼ်ႉတၢင်းဢၢၼ်ႇႁဝ်းၵေႃႈ လူဝ်ႇပိၼ်ႇဝူၼ်ႉလၢႆးမႂ်ႇယဝ်ႉ။ လၢႆးဝႆႉၸႂ်ႁဝ်းၵေႃႈ လူဝ်ႇပဵၼ်ဢၼ်မႂ်ႇယဝ်ႉ။ သင်ဢမ်ႇလႅၵ်ႈလၢႆႊလႆႈၵေႃႈ ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတႆးဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မၼ်းတၵ်းႁၢႆဢမ်ႇႁၢင်ႉ။ ၸိူဝ်ႉ ၶိူဝ်းၵူၼ်းဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မၼ်းၵေႃႈမိူၼ်ၼင်ႇၶူဝ်းၶွင်ၼိူင်ႈသႅၼ်းၵွၺ်း ပေႃးဝႃႈမၼ်းဢမ်ႇၶဝ်ႈတၢင်းတိုဝ်း ဢမ်ႇ ၶဝ်ႈငၢမ်ႇၸွမ်း ၵၢဝ်ႉၵူင်းၸၢၵ်ႈ ၸွမ်းၼင်ႇပၵ်းပိူင်လူၵ်ႈ (global system) ဢၼ်ပၼ်ႇယူႇၼၼ်ႉ ၶိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ လူဝ်ႇလႆႈႁၢႆ ဢမ်ႇၼၼ် ယဵၼ်းပဵၼ်ၶိူဝ်းၵူၼ်း ဢၼ်မၼ်းၶဝ်ႈတၢင်းတိုဝ်း၊ မီးႁႅင်းၸင်ႈၶၢမ်ႇ လႄႈ ၶိုပ်ႈၼႃႇ လႆႈၵွၺ်း။ မၼ်းပွင်ႇဝႃႈ လၢႆးဝႆႉၸႂ်တႆး၊ တူၼ်ႈၸႂ်တႆး၊ ၼမ်ႉၵတ်ႉတႆး၊ ပၺ်ႇၺႃႇတႆး၊ ႁႅင်းၸႂ်တႆး၊ ၽိင်ႈထုင်းတႆး၊ လွင်ႈ ဝႆႉၵႃႊ ၶၼ်တႆး၊ ပိူင်ၾၢင်ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတႆးၸိူဝ်းၼႆ့ ၸွင်ႇမၼ်းၶဝ်ႈတၢင်းတိုဝ်း ဢမ်ႇၼၼ် ၸွင်ႇပဵၼ်တီႈဢၼ်ပိူၼ်ႈတုင်း ႁပ်ႉၼၼ်ႉၵွၺ်း။ သင်ၶေႃႈတွပ်ႇမၼ်းလၢတ်ႈဝႃႈဢမ်ႇၼႆ မၼ်းပွင်ႇဝႃႈၶိူဝ်းတႆးၼႆႉ ဢမ်ႇၶဝ်ႈတၢင်းတိုဝ်းၼႂ်း လူၵ်ႈ ၼႆႉၵွၺ်း ၊ သင်ၶေႃႈ တွပ်ႈမၼ်းသမ်ႉပဵၼ်ဝႃႈ ၶဝ်ႈတၢင်းတိုဝ်းၼႆႉၸိုင် ၶိူဝ်းတႆးတေသိုပ်ႇၶီးၵႂႃႇ ဢမ်ႇၼၼ် သိုပ်ႇ ယိုင်ႈယႂ်ႇၵႂႃႇထႅင်ႈၼႆ ၵွၺ်းယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ် ပုၼ်ႈၽွၼ်းတႃႇတႆးတေသိုပ်ႇၶီးႁိူင်းၵႂႃႇၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း တႆးၵူႊၵေႃႉၵူႊၾၢႆႇ။  တၢင်းႁၵ်ႉတေႃႇၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းလၢႆးမႂ်ႇမႂ်ႇတႄႉ တၵ်းလႆႈယၼ်ၼိူဝ်ၵႃႊၶၼ်ၼင်ႇ လွင်ႈၵမ်ႉထႅမ် တေႃႇ လွင်ႈလီလိူဝ်ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း၊ သုၼ်ႇၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း တင်းပိူင်ၾၢင်ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းသေ ႁဵတ်းသၢင်ႈ ႁႂ်ႈတၢင်းလီၽွၼ်း ၵၢၼ်ႁဝ်း တူၵ်းသူႇထိုင်ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း။ တၢင်းႁၵ်ႉၼႆႉ တၵ်းလႆႈပႃးတၢင်းၶႆႈၸႂ်၊ လွင်ႈပွင်ႇၸႂ် လႄႈ ၵၢၼ်ဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းတေႃႇ တၢင်းႁဵတ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၵူႊၸိူဝ်းၸိူဝ်း။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ တၢင်းလီၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မၼ်းတၵ်းလႆႈၾႃႁွမ်းပႃး တၢင်းလီလူၵ်ႈပႃး။ ပေႃးတႆးဢမ်ႇၶႆႈၸႂ်လႆႈ၊  ဢမ်ႇလီပေႃး၊ ဢမ်ႇၵတ်ႉပေႃးတၢၼ်ႇၼၼ်ႉၸိုင် တႆးတေၶမ်ယူႇၼႂ်း ဢွၵ်းလွၵ်းဢိူၵ်ႇၶိူဝ်တႆးၵွၺ်း လီဢမ်ႇပူၼ်ႉၶိူဝ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႆႈ။ လူဝ်ႇလႆႈလီပေႃးတေႃႇလူၵ်ႈပႃးၵွၺ်း လွင်ႈမၼ်ႈၵိုမ်း ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းၸင်ႇ တေမီးလွင်ႈႁပ်ႉပဝ်ႈလႆႈ။ 

                  လွင်ႈၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းၼိူင်ႈၶိူဝ်းတေမၼ်ႈၵိုမ်းယိုင်ႈယႂ်ႇလႆႈၼႆႉ မၼ်းယၼ်ၼိူဝ်ၵၢၼ်ႁုၼ်ႈမုၼ်း ၾၢႆႇတူဝ်တင်း ၾၢႆႇၸႂ် တင်းသွင်သႅၼ်း။ မၢင်ႊၽဝ်ႇမၢင်ႊပွၵ်ႈ ၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းၼႆ့ မၼ်းလႅပ်ႈႁၢင်ႊယၢပ်ႇယၢၼ်းလိုၵ်ႉလမ်ႇ လႄႈ လႆႈဢဝ် သၢႆၸႂ်မႃးပဵၼ်တိုၼ်းလၢင်းသေၵေႃႇသၢင်ႈမၼ်းမႃး ၵႅတ်ႇၶႄပႂ်ႉပႃးမၼ်းမႃးသေတႃႉၵေႃႈ ပေႃးၶိုၼ်းဝူၼ်ႉ တူၺ်းလိုၵ်ႉလိုၵ်ႉလမ်ႇလမ်ႇၸိုင် တေလႆႈႁၼ်ဝႃႈ ငဝ်ႈငႃႇတင်းသဵင်ႈၼႆႉ မၼ်းၵွၺ်းယၼ်ၼိူဝ် လွင်ႈတၢင်းႁၵ်ႉ တေႃႇၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းမဵဝ်းလဵဝ်ၵွၺ်း။ ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းၸိူဝ်းမီးတၢင်းႁၵ်ႉယႂ်ႇလူင်တေႃႇၶိူဝ်းၶဝ်ၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း ၶဝ်မၼ်ႈၵိုမ်း ယိုင်ႈယႂ်ႇ ၼင်ႇ ၶႄႇ၊ ၵလႃး၊ ၵူဝ်းရီးယႂ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။

                  တၢင်းႁၵ်ႉတေႃႇၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇႁိုဝ် မၼ်းပဵၼ်ၶေႃႈထၢမ်ဢၼ်လိုၵ်ႉယႂ်ႇတေႉ တေႉ။ ဢၼ်ႁဝ်းၵႆႉၵႆႉလႆႈငိၼ်းတႄႉ ပဵၼ်ၵၢၼ်ၸုၼ်ႉတူဝ်တင်းၸုၼ်ႉၸႂ် တႃႇၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းၼႆယူႇ။ လွင်ႈၼႆႉ တီႈပွင်ႇ မၼ်းၵႂၢင်ႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႊႁူႉပွင်ႇလႆႈဝႃႈ တေလႆႈႁဵတ်းၸိူင်ႉႁိုဝ်၊ လၢႆးလႂ်၊ တႃႇၽႂ်ၼႆ သိုပ်ႇမီးထႅင်ႈၶေႃႈ ထၢမ်တင်းၼမ် တင်းလၢႆ။ ၼင်ႇႁဝ်းလႆႈႁၼ် တႆးတိုၵ်းသိုၵ်းမႃး ပၢၼ်သိုပ်ႇပၢၼ် သၢႆၸႂ်တႆးတင်းၼမ်တင်းလၢႆ လႆႈမူတ်းသဵင်ႈ(ၸုၼ်ႉ) ၵႂႃႇလူၺ်ႈ ဢမ်ႇႁူႉဝႃႈ တၢႆပုၼ်ႈတႃႇသင် လႄႈ လွင်ႈၸုၼ်ႉတူဝ်ၸုၼ်ႉၸႂ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ မီးၽွၼ်းလႆႈဢီႈသင် မႃးတူၵ်း သူႇ ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းၶိုၼ်း။ ထႅင်ႈၽၢႆႇၼိူင်ႈ ပေႃးတေၵုမ်ႇၵူဝ်သေ ပၢႆႊယူႇတိၵ်းတိၵ်း ၸွမ်းၼင်ႇၵႂၢမ်းၵပ်းထုၵ်ႇတႆးဝႃႈ ၵႆ ၽေးႁႂ်ႈဝႄႈၽေးၼၼ်ႉၵေႃႈ တေပဵၼ်လွင်ႈလူႉသုမ်းလိၼ်မိူင်း ႁဵတ်းႁႂ်ႈမိူင်းတႆး ပဵၼ်ၵႂႃႇမိူင်းပိူၼ်ႈ။ ၼႂ်းပိုၼ်းတႆး ပၢၼ်မႂ်ႇၼႆႉၵွၺ်းၵေႃႈ လႆႈငိၼ်းလွင်ႈတႆးပၢႆႊၽူင်ႉလူင်ၵႂႃႇ ၵူႊတီႈၵူႊလႅၼ်ႊၼႆ့ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတႆးသုမ်းတီႈလိၼ် လႄႈ ယွၼ်ႈထိုင်ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတင်းလုမ်ႈ။ လွင်ႈပႂ်ႉပႃးၽိင်ႈထုင်းၼႆႉ တႆးႁဝ်းၵေႃႈႁဵတ်းၸွမ်းယူႇၶိူဝ်းၶိူဝ်း ၼင်ႇၾၢင်ႁၢင်ႊ ပၢင် ပွၺ်း၊ ၽိင်ႈယူႇသဝ်း၊ ထုင်းယဵၼ်ႇငႄႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ လွင်ႈပႂ်ႉပႃးမၼ်း မၢင်ႊတီႈၵေႃႈ ႁူမ်ႈပႃးလွင်ႈသွၼ်ႉႁႅင်း တင်း လွင်ႈ ႁၢဝ်ႈႁႅင်း မီးၵၢၼ်ပၼ်တူတ်ႈတၢမ်ႇတေႃႇ ၽူႈၸိူဝ်းဢမ်ႇပႂ်ႉပႃး ၽိင်ႈထုင်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ။ ၾၢင်ႁၢင်ႊပဵၼ်ၸုမ်းၵေႃႈမီး ယူႇ ၵူႊသႅၼ်းသႅၼ်း၊ ၼင်ႇ - ၸုမ်းသင်ႇၶႃႇ၊ တပ်ႉသိုၵ်း၊ ပႃႇတီႇ၊ ၵေႃလိၵ်ႈလၢႆး၊ ၸုမ်းမၢဝ်ႇသၢဝ်၊ ၸုမ်းၶႅၵ်ႇလီပၢင်ၸႃႉ ၶတ်းၸႂ်ဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းၵၼ် သိုဝ်ႈၽႂ်တၼ်းမၼ်း။ ၸိူဝ်းၼႆႉပဵၼ်ၾၢင်ႁၢင်ႊၸုၼ်ႉယူႇ သႅၼ်းၽႂ်သႅၼ်း မၼ်း၊ ၵူၺ်းၼႃႇ ၶေႃႈထၢမ်တႄႉ တၢင်းႁဵတ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ဢွၵ်ႇၽွၼ်းသင်မႃး ၸွင်ႇၸူဝ်ႊပၢၼ်တႆး တိူဝ်းလီမႃး ၸွင်ႇတႆး လႆႈၸၢမ်ႇၽွၼ်းလီၵွပ်ႈမၼ်း။ ဢၼ်ႁၼ်တႄႉ သုမ်းယဝ်ႉသိုပ်ႇသုမ်းယွမ်းယဝ်ႉ သိုပ်ႇယွမ်းယူႇၶိူဝ်းၶိူဝ်းၵွၺ်း။ 

                  တႆးၸုၼ်ႉယူႇ၊ ႁဵတ်းယူႇ၊ ပႂ်ႉပႃးယူႉသေတႃႉ တႆးတိူဝ်းသုမ်းမႃးၵၢၼ်ႉမႃး လိၼ်တႆးလႆႈသုမ်းၵႂႃႇ ပၢၼ်သိုပ်ႇ ပၢၼ်တႆးယဵၼ်ႁၢႆယူႇၶိူဝ်းၶိူဝ်း၊ ပေႃးၸိုဝ်ႈမၼ်းဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်ၵေႃႈ ၸုမ်းတႆးႁဝ်းတႅၵ်ႇၵၼ်ငၢၵ်ႈၵၼ် ၽိတ်းၵၼ်၊ ၽူႈ ဢွၼ်ႁူဝ်တႆးႁဝ်းၵေႃႈ ၽိတ်းၵၼ်၊ ဢမ်ႇမႅၼ်ႈၵၼ် ဢဝ်မႃႇၼႃႉၸဝ်ႈၵဝ်ႇပဵၼ်ယႂ်ႇ ဢဝ်ၸုမ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇပဵၼ်ယႂ်ႇ လိုမ်းသႂ်ႇၸႂ်တေႃႇတႆး ဢမ်ႇႁဵတ်းၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်လီ ဢမ်ႇဝူၼ်ႉသွၼ်ႇတေႃႇ လုၵ်ႈလၢၼ်တႆးမိူဝ်းၼႃႈ၊ ဢမ်ႇပၼ် ၶူဝ်း ပူၺ်ႈလီ ၾၢႆႇတူဝ်ၾၢႆႇၸႂ် တႃႇပဵၼ်တိုၼ်းလၢင်းမိူဝ်းၼႃႈ ႁႂ်ႈလုၵ်ႈလၢၼ်တႆးသိုပ်ႇၵၢၼ်ၶိူဝ်း။ ယၢပ်ႇလိူဝ်သေ ယၢပ်ႇ တႄႉ မီးၵူၼ်းၼုမ်ႇၶႂ်ႈသိုပ်ႇၵၢၼ်ၶိူဝ်းသေတႃႉ တေလႆႈသိုပ်ႇတီႈလႂ် လႄႈ တေလႆႈယိူင်းၵႂႃႇၸူးတႃႈလႂ်ဢၼ်ဝႃႈ ၼၼ်ႉၵေႃႈဢမ်ႇမီး။ ငၢႆးၼင်ႇၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းႁၢမ်းသဵၼ်ႈတၢင်းၵႂႃႇဝႆႉ။ ဢၼ်လႆႈႁၼ်တႄႉ ယူဝ်မီးၶေႃႈထၢမ်သေ ဢမ်ႇမီး ၶေႃႈတွပ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ် ဢမ်ႇမီးၶေႃႈထၢမ် ဢမ်ႇႁႃၶေႃႈတွပ်ႇ ပဵၼ်ၵၢၼ်မၢင်ဝႆႉ။ တွၼ်ႊသွၼ်လႄႈ ၶေႃႈၸီႉပိူင်းတႄႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈလႄႈဝႃႈ ၸုၼ်ႉတိၵ်းတိၵ်းသေ ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတေမၼ်ႈၵိုမ်းမႃး ဢမ်ႇၸႂ်ႈလႄႈဝႃႈ ႁဵတ်းၸွမ်းၽိင်ႈထုင်းလၢႆလၢႆ သေၵေႃႈ ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတေယိုၼ်းယၢဝ်းမႃး။ ပေႃးလၢႆးမၼ်းဢမ်ႇမႅၼ်ႈတႄႉ ႁဵတ်းသေတႃႉ ယူဝ်သုမ်းလၢႆႊလၢႆႊ။ ၼႂ်း ၸႂ်ၽူႈႁဵတ်း ယူဝ်ၶုၺ်ႉႁၼ်ဝႃႈ “ၵဝ်ႁဵတ်းတႃႇတႆး” ၼႆသေတႃႉ ယူဝ်ႉၶႄးဢမ်ႇၸႂ်ႈတႃႇၽႂ်။ မၢင်ႊၸိူဝ်း ယင်းဝူၼ်ႉ ဝႃႈ ၵွပ်ႈၵဝ်လႆႈၸုၼ်ႉမႃးတႃႇၶိူဝ်းယဝ်ႉလႄႈ ၵဝ်ၵိုင်ႇလႆႈၸၢမ်ႇၵိုင်ႇလႆႈႁပ်ႉသုၼ်ႇၶိုၼ်းယဝ်ႉ၊ ႁၢႆႉလိူဝ်တႄႉ ႁဵတ်း ပုၼ်ႈတႃႇၵဝ်ၼႆႉ ဢမ်ႇၽိတ်းၼႆယူႇ။ တၢင်းယုမ်ႇယမ်တႃႇၶိူဝ်းၼၼ်ႉ လိုၼ်းသုတ်းပဵၼ်တႃႇၵဝ်မႃး။ မၢင်ႊၽၢဝ်ႇ လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၽူႈတဵၵ်းတဵင်သေတႃႉ ယူဝ်ၶႄးတၢင်းႁဵတ်းႁဝ်းၼၼ်ႉ ၼမ်ႉတွၼ်းမၼ်း ၶိုၼ်းတူၵ်းသူႇထိုင် ၽူႈၶဵၼ် ၵွၺ်းႁိုဝ်။ ၼင်ႇဢၢၼ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၽူႈတဵၵ်းတဵင်  ၵူၺ်းၼႃႇ ၶိုၼ်းယွမ်းႁပ်ႉတေႃႇၽူႈၶဵၼ်။ တူဝ်ယၢင်ႇတႄႉ ၼႂ်း ၵၢၼ်ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တပ်ႉလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉမၢင်ႊၸုမ်း တိုၵ်းၽူႈတဵၵ်းတဵင် သမ်ႉၶိုၼ်းယွမ်းႁပ်ႉ လႄႈ ပၼ်ႁႅင်း တေႃႇပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇၽူႈၶဵၼ်။ ဢမ်ႇပွင်ႇၸႂ်ဝႃႈ ယူင်ႉပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မၼ်းပဵၼ်တီႈၵိူတ်ႇယႂ်ႇပၢႆးဝူၼ်ႉ ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း ပေႃးႁပ်ႉပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ ၽူႈတဵၵ်းတဵင်ၵေႃႈ ပဵၼ်ၵၢၼ်တုၵ်းႁပ်ႉတေႃႇ ပၢႆးဝူၼ်ႉၽူႈၶဵၼ်ၶိုၼ်း။ ပၢႆးဝူၼ်ႉၸိူဝ်ႉ ၶိူဝ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇဢမ်ႇၵိူတ်ႇယႂ်ႇလႆႈ ၵွၺ်းတေမီးဝႆႉပၢႆးဝူၼ်ႉၽူႈၶဵၼ်ၵွၺ်း။ ပေႃးႁၢမ်းပၢႆးဝူၼ်ႉၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵေႃႈ တၢင်းႁဵတ်းတႃႇၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မၼ်းတိုၼ်းတေဢမ်ႇမီးလႆႈ။ ယူႇလၢႆႊလၢႆႊ ယွမ်းႁပ်ႉလွၵ်းလၢႆး ၽူႈၶဵၼ် ဢမ်ႇၸၢင်ႊႁႃလၢႆးသၢၼ်ၶတ်းၽူႈၶဵၼ်။ ယူဝ်ၶႄးၸုမ်းတႆးႁဝ်းလၢႆလၢႆၸုမ်း ႁၢမ်းပၢႆးဝူၼ်ႉၶိူဝ်းသေ ႁဵတ်းၵၢၼ်လုၵ်ႉ ၽိုၼ်ႉယူႇ။ လိုၼ်းသုတ်းတႃႇၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မၼ်းၵွၺ်းတေပဵၼ်မႃးတူဝ်လိၵ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၶေႃႈၵႂၢမ်း ၵွၺ်း ဢမ်ႇပဵၼ်မႃးၼႂ်းၵၢၼ်ထူပ်းမိုဝ်းလႆႈ။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ၵွၼ်ႇႁဝ်းပႆႇ လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၽူႈၶဵၼ် ၵိုင်ႇလႆႈလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ၶိုၼ်းတႆးႁဝ်းဢွၼ်တၢင်းယဝ်ႉ။ ၵိုင်ႇမူၼ်ႉမႄးၶိူဝ်းႁဝ်းဢွၼ်တၢင်းယဝ်ႉ။ လူဝ်ႇႁႃလၢႆးမႂ်ႇယဝ်ႉ။ 

                  ၶၵ်ႉလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉဢွၼ်တၢင်းသုတ်းတႄႉ ပဵၼ်တူၼ်ႈၸႂ်ႁၵ်ႉၶိူဝ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇယဝ်ႉ။ တႆးႁဝ်းၵိုင်ႇလႆႈပူၵ်းပွင် ႁႂ်ႈ မေႃႁၵ်ႉတႆးႁဝ်းဢွၼ်တၢင်းၵွၼ်ႇ။ မၼ်းပဵၼ်ၵၢၼ်သၢင်ႈၵႃႊၶၼ် ဢၼ်ယၼ်ၼိူဝ်လွင်ႈပွင်ႇၸႂ်ပိုၼ်းၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း လႄႈ လွင်ႈဢဝ်ၵုင်ႇမုၼ်တေႃႇၵၢၼ်လႆႈပဵၼ်တႆးဢွၼ်တၢင်း။ မၼ်းပဵၼ်လွင်ႈပၵ်းၸႂ်တေႃႇ ၵၢၼ်တွမ်းပဵၼ်ပၢႆးဝူၼ်ႉ၊ တူၼ်ႈၸႂ် တင်းလွင်ႈၶုၺ်ႉႁၼ်လီ ဢၼ်မီးလွင်ႈၼွင်ႇသၢၼ်ၵၼ် ပဵၼ်ဢၼ်ၼိူင်ႈ ဢၼ်လဵဝ်ၵၼ် လႄႈ မၼ်းၸၢင်ႊ ၼမ်းၸႂ်ႉတိုဝ်း ဢမ်ႇၼၼ် ထတ်းႁၼ်လႆႈ ၼႂ်းတၢင်းႁဵတ်းလွင်ႈတူင်ႉၼိုင်ႁဝ်း ၼိူဝ်ၵၢၼ်မိူင်း၊ ၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီး၊ ၵၢၼ် ၵူၼ်း တင်းၵၢၼ်ႁူမ်ႈလူမ်ႈၵူႊတွၼ်ႊတွၼ်ႊ ဢၼ်ပဵၼ်ၽွၼ်းလီတေႃႇၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း။ 

                  တၢင်းႁၵ်ႉတေႃႇၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းၼႆႉ ငိူၼ်ႈငဝ်ႈမၼ်းတၵ်းလႆႈၵွၵ်းၶိုၼ်းပိုၼ်း လႄႈ တူဝ်ထူပ်းတႆးသေ ထတ်း သၢင်ႈဝႃႈ ႁဝ်းမီးသင်၊ ယုမ်ႇသင်၊ ဝႆႉၵႃႊၶၼ်သင်၊ ႁဵတ်းႁိုဝ်ႁူမ်ႈၵၼ်၊ ႁဵတ်းႁိုဝ်ၽဵင်ႇပဵင်းတေႃႇၵၼ်၊ ႁဵတ်းႁိုဝ် ယိုၼ်ႈမႅင်ႇၵၼ်၊ ႁဵတ်းႁိုဝ်ယွမ်းတေႃႇၵၼ်၊ ႁဵတ်းႁိုဝ်မၵ်းမၼ်ႈၵၼ်၊ ႁဝ်းႁဵတ်းႁိုဝ်ပိၼ်ႇပၢႆႇၼပ်ႉယမ်ၵၼ် ဢဝ်လွင်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉမႃး ပဵၼ်လွၼ်ႉၵႅၼ်ၵႃႊၶၼ်ၶိူဝ်း။ ၶေႃႈထတ်းသၢင်ႈ ဢၼ်လႆႈမႃးၼၼ်ႉ မၼ်းပဵၼ်ၵႃႊၶၼ်ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း လွၼ်ႉ ၶိူဝ်းယဝ်ႉ။ လွၵ်းလၢႆးႁဵတ်းသၢင်ႈႁဝ်းၼႆႉ မၼ်းယၼ်ၼိူဝ် လွင်ႈဝႆႉၵႃႊၶၼ်ၼႆႉသေ ၸၢင်ႊလႅၵ်ႈလၢႆႊၸွမ်းၵၢပ်ႈပၼ် မၼ်းလႆႈ။ လွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႊၼႆႉ ထႅင်ႈၾၢႆႇၼိူင်ႈ ၸၢင်ႊပိၼ်ႇတီႈပွင်ႇမၼ်းဝႃႈ ပဵၼ်ၵၢၼ်ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ် ၶိုတ်း ၵၢပ်ႈၼႆလႄႈ တႆးၵိုင်ႇလႆႈလႅၵ်ႈလၢႆႊလွၵ်းလၢႆးမၼ်း ၸွမ်းၵၢပ်ႈပၢၼ်၊ ၵူၺ်းၵႃႊၶၼ်ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတႄႉ ဢမ်ႇၵိုင်ႇလီႁႂ်ႈ မၼ်းယွမ်းၵႂႃႇ။ လွင်ႈလမ်ႇလွင်ႈသေပိူၼ်ႈတႄႉ တေႁဵတ်းႁိုဝ်ဢဝ်တၢင်းႁဵတ်းႁဝ်းၼႆႉ မႃးမႅၼ်ႈငၢမ်ႇၸွမ်းလွင်ႈဝႆႉ ၵႃႊၶၼ်ၶိူဝ်းၼႆႉ ယဝ်ႉ။ လၢႆးၼႆႉယဝ်ႉ ပဵၼ်ၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းဢၼ်ၸႅတ်ႈဢၼ်မၢၼ်ႇမၼ်း။

                  ဢိင်ၼိူဝ်လွင်ႈဝႆႉၵႃႊၶၼ်ၶိူဝ်းသေ ၵၢၼ်ႁဵတ်းၸွမ်းၽိင်ႈၸွမ်းထုင်းၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇၵိုင်ႇလီပဵၼ် တၢင်းႁဵတ်း လၢႆႊလၢႆႊ၊ ဢမ်ႇၸႂ်ႈလွင်ႈဝႃႈႁဵတ်းၸွမ်းလၢႆးၽိင်ႈလၢႆးထုင်းၵွၺ်း ၵိုင်ႇလီႁူမ်ႈပႃးၵႃႊၶၼ်ၶိူဝ်း။ ၼင်ႇႁဝ်း ၸၢင်ႊၸႂ်ႉ ၽိင်ႈထုင်းႁဝ်းသေ ႁဵတ်းသၢင်ႈႁႂ်ႈၵိူတ်ႇပဵၼ်ၽွၼ်းလီ တေႃႇၶိူဝ်းၸိူင်ႉႁိုဝ်လႆႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ လမ်ႇလွင်ႈ။ ၵၢၼ်ၸွမ်း ၽိင်ႈထုင်းႁဝ်းၼၼ်ႉ ၸွင်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈတႆးႁဝ်း တိူဝ်းႁၵ်ႉၵၼ်မႃး၊ ၽွမ်ႉၵၼ်မႃး၊ ၵႅတ်ႇၶႄပၼ်ၵၼ်မႃး၊ ဢဝ်ၵုင်ႇဢဝ် မုၼ်တေႃႇၵၼ်မႃး၊ ၸွင်ႇတိူဝ်းၸွႆႈထႅမ်ၵၼ်မႃး၊ ၸွင်ႇတိူဝ်းသွၼ်ႇတေႃႇၵၼ်မႃးၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၵၢၼ်ၸႂ်ႉသၢႆတႃ လွင်ႈ ဝႆႉၵႃႊၶၼ် တေႃႇၶိူဝ်းသေဝူၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၸွမ်းၽိင်ႈထုင်းႁဝ်း လႄႈ တႆးႁဝ်း၊ ပိူင်လူင်မၼ်း ၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆးသၢႆ သိုပ်ႇၾၼ်းတႆးႁဝ်း တိူဝ်းလူဝ်ႇလႆႈဢဝ်ၵုင်ႇဢဝ်မုၼ်တေႃႇၶိူဝ်းလႄႈ ၼပ်ႉထိုဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လွင်ႈလႆႈပဵၼ်တႆး။ 

                  တႆးႁဝ်းလႆႈၸုၼ်ႉတူဝ်ၸႂ်သေႁဵတ်းသိုၵ်းယူႇၼၼ်ႉၵေႃႈ ပုၼ်ႈၽွၼ်းၶဝ်ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ တႃႇတေယိုဝ်းသိုၵ်း၊ ၵႅတ်ႇၶႄ ၼႃႈတီႈမဵဝ်းလဵဝ်။ ၵိုင်ႇလႆႈဝႄႈလွင်ႈႁေႈၵိုင်းၸွမ်းၾၢႆႇ ဢၼ်တေၸၢင်ႊႁဵတ်းႁႂ်ႈ တၢင်းႁၵ်ႉတေႃႇၶိူဝ်း လႄႈ လွင်ႈၼပ်ႉထိုဝ်တေႃႇၶိူဝ်းလူႉလႅဝ်လႆႈ။ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ လွင်ႈႁပ်ႉႁၼ်ဢၼ်ဝႃႈၸုမ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵွၺ်းလီ ၽူႈဢွၼ် ႁူဝ်ႁဝ်းၵွၺ်းတိူဝ်းႁၵ်ႉတႆး လႄႈ ၵတ်ႉၶႅၼ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်ၵၢၼ်သၢင်ႈၽိင်ႈထၢင်ႇလဵၵ်ႉၶိုၼ်းၶိူဝ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ။ ဢၼ်ႁဝ်းၶဝ်ၵိုင်ႇႁဵတ်းတႄႉ ပဵၼ်ၵၢၼ်ၵႅတ်ႇၶႄတေႃႇၶိူဝ်း လႄႈ ၵၢၼ်ပူၵ်းပွင်ၶိူဝ်းယဝ်ႉ။ လွင်ႈၼႆႉ မၼ်းတေလႆႈ ယၢၼ်ၼိူဝ်လွင်ႈဝႆႉၵႃႊၶၼ်ၶိူဝ်းသေႁဵတ်းသၢင်ႈ။ မိူဝ်ႈၽွင်းၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းထူပ်းၽေး ၶဝ်တေႁဵတ်းႁိုဝ်ၵႅတ်ႇၶႄ ၽေးၶဵၼ်၊ မိူဝ်ႈၽွင်းတႆးတူၵ်းၵိၼ်း တေႁဵတ်းႁိုဝ်ၸွၺ်ႈထႅမ်၊ မိူဝ်ႈပိူၼ်ႈပူၼ်ႉပႅၼ်လိၼ်တႆး (ဢမ်ႇၸႂ်ႈမွၵ်ႈ ၼႃႈတီႈ) တေႁဵတ်း ႁိုဝ်တေႃႇသူႈပႅတ်ႈ။ တွၼ်ႊၵၢၼ်ၵႅတ်ႇၶႄၼႆႉ ဢမ်ႇၵိုင်ႇလႆႈတူၺ်းမွၵ်ႈတပ်ႉသိုၵ်းၵွၺ်း ၵိုင်ႇလႆႈတူၺ်းႁၼ်ၵႂၢင်ႈ ထိုင်ထၢၼ်ႈၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း။ မၼ်းပဵၼ်ၵၢၼ်သၢင်ႈႁႅင်းၸင်ႈၶၢမ်ႇ ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတင်းလုမ်ႈ ၼင်ႇပူၵ်းပွင်ပၼ် တႆးၵူႊ တူင်ႇ တူင်ႇ၊ ၵူႊၸုမ်းၸုမ်း၊ ၵူႊမူႇမူႇ ႁႂ်ႈမေႃႇႁၵ်ႉတႆး၊ ႁႂ်ႈမေႃၸွႆႈထႅမ်တႆး၊ ႁႂ်ႈမေႃပူၵ်းပွင်တႆး၊ ႁႂ်ႈမေႃၽွမ်ႉႁူမ်ႈၵၼ်။ ပဵၼ် ၵၢၼ်သၢင်ႈ ႁႂ်ႈတႆးမူႈယႂ်ႇၵူႊၾၢႆႇၾၢႆႇ ၼင်ႇၾၢႆႇၵၢၼ်မိူင်း၊ ၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီး၊ ၵၢၼ်ၵူၼ်းတင်းလုမ်ႈ။ လၢႆးၼႆႉ ၸင်ႇတေ ပဵၼ်ၵၢၼ် သၢင်ႈႁႅင်းၸင်ႈၶၢမ်ႇၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း ဢမ်ႇၼၼ် ပဵၼ်ၵၢၼ်သၢင်ႈႁႂ်ႈမီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ ၶိူဝ်းယဝ်ႉ။ 

                  ဢမ်ႇလိူဝ်သေ ၼႂ်းၵၢၼ်ၵိူဝ်းယမ်၊ ၽူႈထၢမ်းၵၢၼ်ယုမ်ႇယမ်ၶိူဝ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇၵိုင်ႇလႆႈဝႆႉတၢင်းႁဵတ်း ၽိင်ႈၵိူဝ်းယမ် ပဵၼ်ပိူင်လူင်။ လွင်ႈတိုဝ်းၵမ်ႊႁဵတ်းၸွမ်းၽိင်ႈထုင်းၼႆႉ ၵိုင်ႇလႆႈဢဝ်ၵႃႊၶၼ်ၶိူဝ်းပဵၼ်ၵၢင်ႊ။ လွၵ်းလၢႆးႁဵတ်း ၸွမ်း ၵၢၼ်ၵိူဝ်းယမ် ဢၼ်မၼ်းတေႁဵတ်းႁႂ်ႈ ႁႅင်းၵၢၼ်မၢၵ်းမီးတႆးတူၵ်းယွမ်း၊ ၽိင်ႈယၢမ်ႈတႆးလူႉ၊ ယုမ်ႇၽိတ်းယုမ်ႇပိူင်ႈ (ဢမ်ႇမႅၼ်ႈ ၸွမ်းၵႃႊၶၼ်ၵၢၼ်ပဵၼ်ၵူၼ်း)။ တူဝ်ယၢင်ႇ တႆးႁဝ်းၸႂ်ႉၸၢႆႇငိုၼ်းတွင်းပူၼ်ႉပႅၼ် တုမ်ႉတိူဝ်ႉထိုင် ၵၢၼ်သၢင်ႈၸူဝ်ႊပၢၼ်ၵၢၼ်ပဵၼ်ၵူၼ်း လႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈလွၼ်ႉၵႅၼ်သႃႇသၼႃႇၸၢင်ႊႁၢႆ။ ၵိူဝ်းယမ်သႃႇသၼႃႇလဵဝ်ၵၼ် ယိူင်းဢၢၼ်းတီႈဢၢၼ်းႁွတ်ႈထိုင်မိူၼ်ၵၼ်သေတႃႉ ဢမ်ႇႁႃလွင်ႈလီသူႇၸူးၵၼ်။ တႃႇၼႃႉၼႆႉႁဵတ်းပုၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းတင်းၼမ်သေတႃႉ ယိူင်းဢၢၼ်း လႄႈ လွင်ႈတင်ႈၸႂ်သမ်ႉပဵၼ်တႃႇၸိုဝ်ႈသဵင် လႄႈ သုၼ်ႇတူဝ်လီလိူဝ်ၵွၺ်း။ သႃႇသၼႃႇၼႆႉ ပဵၼ်ၽိင်ႈယုမ်ႇယမ်ၶိူဝ်းလႄႈ တၢင်းလီၼႂ်းၵၢၼ်သႃႇသၼႃႇၼႆႉ မၼ်းတၵ်းလႆႈၽႃႁွမ်းပႃးၸွမ်း လွင်ႈၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းလီလိူဝ်ယူႇ။ သၢႆၸႂ်ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းႁူမ်ႈပႃး ၵၢၼ်ႁဵတ်းၸွမ်းပိူင်ၾၢင်ၶိူဝ်းၼင်ႇ ၽိင်ႈထုင်းယဝ်ႉ။ ၽိင်ႈထုင်းတႆးၼႆႉ မၼ်းၵိုၵ်းပႃးၸွမ်းၽိင်ႈၵိူဝ်းယမ်ဝႆႉပဵၼ်ပိူင်လူင်။ ၵွပ်ႈၼၼ် ၵၢၼ်ၵိူဝ်းယမ်တင်း ၽိင်ႈထုင်း ၼႆႉမၼ်းဢိင်လင်ၽင်ၼွင်ႈၵၼ်ဝႆႉ။ ပေႃးသႃႇသၼႃႇသၢင်ႈၽိင်ႈတဵၵ်းတဵင်တေႃႇၶိူဝ်း ၶိူဝ်းၵေႃႈတေတူၵ်းတႅမ်ႇ။ ပေႃးသၢင်ႈႁႂ်ႈၸႂ်ႁၵ်ႉတေႃႇၶိူဝ်းႁိူဝ်ႈႁိူင်း ၶိူဝ်းၵေႃႈႁိူင်း သႃႇသၼႃႇၵေႃႈႁိူင်းၸွမ်းၵၼ်ယဝ်ႉ။ 

                  ၵၢၼ်သၢင်ႈၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈတၢင်းလၢတ်ႈလႄႈ တၢင်းဝူၼ်ႉလၢႆႊလၢႆႊ  တိုၼ်းပႃးတွၼ်ႊၵၢၼ် ဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း ဢၼ်ၼၵ်းၼႅၼ်ႈယဝ်ႉ။ တၵ်းလႆႈသၢင်ႈ ဢၼ်ယၼ်ၼိူဝ်တၢင်းႁၵ်ႉ ဢၼ်မီးလွင်ႈတင်ႈၸႂ်၊ ဢဝ် လွင်ႈဝႆႉ ၵႃႊၶၼ်တေႃႇၶိူဝ်းမႃးငၢမ်ႇၸွမ်းၼႂ်းၸူဝ်ႊပၢၼ်၊ သၢင်ႈလွင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈ တီႈပၢႆးဝူၼ်ႉ ဢၼ်ဝႆႉၼမ်ႉၼၵ်းတေႃႇ ပိူင်ၾၢင်ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း တင်းလွင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းပႃး။

                  တၢင်းႁၵ်ႉယၼ်ၼိူဝ်လွင်ႈတင်ႈၸႂ်ဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ မၼ်းတေႁဵတ်းႁႂ်ႈ ပိူင်ၾၢင်ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတင်း ၽိင်ႈၶိူဝ်းတိူဝ်း မီးၵႃႊၶၼ်မႃး။ မၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈလွင်ႈဝႆႉၵႃႊၶၼ် တေႃႇၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းၼႅၼ်ႈၼႃမႃး လႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈလွင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း ၽၼ်ႈၵႅၼ်ႇမႃး။ 

                  ၵၢၼ်သၢင်ႈၸူဝ်ႊပၢၼ် ဢၼ်ဝႆႉၵႃႊၶၼ်တေႃႇၶိူဝ်းဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ပဵၼ်တၢင်းႁဵတ်းၼင်ႇ ၵၢၼ်ဢဝ်ပုၼ်ႈ ၽွၼ်း တေႃႇလွင်ႈၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈ၊ ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ၊ မၢၵ်ႈမီးလီပဵၼ် လႄႈ လွင်ႈဝႆႉၵႃႊၶၼ်တေႃႇပိူင်ၾၢင်ၶိူဝ်းယဝ်ႉ။ ႁဝ်း ၵိုင်ႇလႆႈဢဝ်ၵႃႊၶၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉမႃး ၼ၊မ်းၸႂ်ႉၼႂ်းၸူဝ်ႊပၢၼ်ႁဝ်းၵူႊဝၼ်းဝၼ်း လႄႈ ၼၢမ်းဢဝ်မႃးၸႂ်ႉတိုဝ်းၼႂ်းၵၢၼ် တႅပ်း တတ်းႁဝ်းၵူႊလွင်ႈလွင်ႈ။ 

                  ၵၢၼ်သၢင်ႈပၢႆးဝူၼ်ႉၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မၼ်းပဵၼ်ၵၢၼ်ၽေႈပၢႆးဝူၼ်ႉၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းၼင်ႇ ၵႃႊၶၼ်ၸိူဝ်ႉ ၶိူဝ်းပဵၼ် ပဵၼ်ဢီႈသင်၊ ၽိတ်းထုၵ်ႇဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ႁဵတ်းႁိုဝ်တႅပ်းတတ်း လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတေလႆႈႁဵတ်း ႁိုဝ်မီးပုၼ်ႈၽွၼ်းတႃႇ တူင်ႇၵူၼ်းတင်းၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇပႃး။ ပၢႆးဝူၼ်ႉၸိူဝ်ႉၼႆႉ တေပဵၼ်သဵၼ်ႈၼမ်း တၢင်းႁဵတ်း သေ ၽွၼ်းလီမၼ်းတေတူၵ်းသူႇထိုင်ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းမႃး။

                  ယႃႇႁႂ်ႈလႆႈၵိုၵ်းပိုၼ်းဝႃႈ ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတႆးလႆႈႁၢႆၵွပ်ႈ ၸိူဝ်းႁဝ်းၶဝ်ပဵၼ်တႆး ဢမ်ႇဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း ဢမ်ႇလႆႈ လွင်ႈၼၼ်ႉ ႁဝ်းႁႃးတၵ်းလႆႈလုၵ်ႉဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း သိုဝ်ႈၽႂ်တၼ်းမၼ်းယဝ်ႉ။ ၵၢၼ်သၢင်ႈၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇ ၸႂ်ႈလွင်ႈလၢၵ်ႇလၢႆး တေလႆႈႁဵတ်းထႅင်ႈမႂ်ႇမႂ်ႇ ၵွၺ်းလူဝ်ႇလႆႈဢဝ်လွင်ႈပွင်ႇၸႂ်တင်း ၵႃႊၶၼ်ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းၾႃၸွမ်းတၢင်း ဝူၼ်ႉတၢင်းဢၢၼ်ႇ တၢင်းႁဵတ်းတၢင်းသၢင်ႈၵႂႃႇၸွမ်းၵွၺ်းၵေႃႈ မၼ်းတေပဵၼ်ၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းမႃးယဝ်ႉ။ ၼင်ႇႁဝ်း ၶဝ် လႆႈၵိူတ်ႇ မႃးပဵၼ်လုၵ်ႈတႆးယဝ်ႉ ႁႂ်ႈပေႃးၵိုင်ႇတၢင်းပူႇမွၼ်ႇၼၢႆးယႃႊ ဢၼ်လႆႈၸုၼ်ႉတူဝ်ၸုၼ်ႉၸႂ် သေသၢင်ႈမႃး ပၼ်ၶိူဝ်းတႆး မိူင်းတႆးပိူင်ၾၢင်တႆးၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶဝ်ၵိုင်ႇလႆႈႁၢပ်ႇႁၢမ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းၸိုၼ်ႇသူႈၵႂႃႇ ႁႂ်ႈလႆႈပဵၼ်တႆး ဢၼ်မီးၵုင်ႇသၢင်ႈသဝ်းၵူၼ်းၵိုၵ်းလူၵ်ႈၼႆႉယူႇ။